روز شمار تبعيد حضرت امام خمينى (ره)

۱۶ مهرماه سال ۱۳۴۱ جلسه مهم حضرت امام خمينى (س) با مراجع قم در رابطه با انجمنهاى ايالتى و ولايتى

۱۱ آذر ماه سال ۱۳۴۱ لغو تصويبنامه ساختگى انجمنهاى ايالتى و ولايتى به دنبال مبارزات پيگير حضرت امام خمينى (س) و صدور پيام حضرت امام خمينى (س) در مورد ختم اين غائله

۲ بهمن سال ۱۳۴۱ تحريم رفراندوم غير قانونى و قلابى شاه از سوى حضرت امام خمينى (س)

۲ فروردين ماه سال ۱۳۴۲ فاجعه خونين مدرسه فيضيه به دست عمال رژيم شاه

۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲ دستگيرى شبانه حضرت امام خمينى (س) . قيام تاريخى ملت ايران در اعتراض به دستگيرى حضرت امام (س)

۴ تيرماه سال ۱۳۴۲ انتقال حضرت امام خمينى (س) از پادگان قصر به سلولى در عشرت آباد.

۲۱ فرودين سال ۱۳۴۳ سخنرانى تاريخى حضرت امام خمينى (س) در مسجد اعظم قم پس از آزادى از حبس و حصر.

۴ آبان ۱۳۴۳ سخنرانى كوبنده حضرت امام خمينى (س) به مناسبت طرح اسارتبار كاپيتولاسيون.

۱۳ آبان ۱۳۴۳ بازداشت و تبعيد حضرت امام خمينى (س) به تركيه

۲۱ آبان سال ۱۳۴۳ انتقال حضرت امام خمينى (س) از آنكارا به بورساى تركيه

۱۳ مهرماه سال ۱۳۴۴ انتقال حضرت امام خمينى (س) از تركيه به بغداد

۱۶ مهرماه ۱۳۴۴ حركت امام خمينى (س) از سامرا به كربلا بعد از تبعيد به عراق

۲۳ مهرماه ۱۳۴۴ ورود و استقرار حضرت امام خمينى در نجف بعد از تبعيد به عراق

۲۳ آبان ۱۳۴۴ شروع درسهاى حوزه‏اى حضرت امام خمينى در نجف پس از تبعيد به عراق

– ۱۲ ارديبهشت ۱۳۵۶ پيام حضرت امام خمينى (س) به مناسبت چهلم شهداى قم

۲ مهرماه ۱۳۵۷ محاصره منزل حضرت امام خمينى (س) توسط نيروهاى بعثى عراق

۱۰ مهرماه ۱۳۵۷ هجرت حضرت امام خمينى (س) از عراق به سوى كويت

۱۳ مهرماه ۱۳۵۷ هجرت حضرت امام خمينى (س) از عراق به فرانسه

۱۲ بهمن ۱۳۵۷ بازگشت امام خمينى (س) به ميهن اسلامى پس از ۱۵ سال تبعيد.

مبارزه تاريخى امام

اين نوشتار مهمترين سرفصلهاى مبارزات امام خمينى – قدس سره – و قيام اسلامى حاصل از آن را تا مقطع ارتحال امام در بردارد.

تا سال ۱۹۶۳ نام آيت الله روح الله خمينى به عنوان يك مخالف برجسته رژيم شاه بر سر زبانها افتاده بود. جلسات درس ايشان در قم، انبوه دانشجويان را كه مجذوب انتقادهايش از رژيم شاه مى شدند، جلب مى كرد. در مارس ۱۹۶۳ (اسفند ۱۳۴۲) فيضيه قم در سالگرد شهادت (امام) جعفر صادق (ع) ، امام ششم مورد حمله نيروهاى ساواك و چتربازان قرار گرفت و عده اى از دانشجويان كشته و آيت‏الله خمينى توقيف شد. وى پس از يك بازداشت كوتاه آزاد شد و به انتقاد از كنترل امريكا بر ايران ادامه داد.

امام بار ديگر در سالگرد شهادت امام حسين (ع) بازداشت‏شد. وقتى اين خبر به مردمى كه در خيابانها براى امام حسين (ع) عزادارى مى كردند، رسيد، تظاهراتى براى آزادى وى در تهران، اصفهان، مشهد، شيراز و كاشان برگزار شد.

نيروهاى امنيتى به ۱۵هزار نفر شليك كردند. امام خمينى تا ماه اوت زندانى شد. وى پس از آزادى به پيروانش گفت انتخابات اكتبر را تحريم كنند و دوباره توقيف شد.

۷۰ – ۱۹۶۴: آيت‏الله خمينى در مه ۱۹۶۴ (خرداد۱۳۴۳) از زندان آزاد شد. در اكتبر، مجلس با تصويب لايحه‏اى به مشاوران نظامى امريكايى مصونيت ديپلماتيك داد و راى به پذيرفتن يك وام ۲۰۰ ميليون دلارى امريكا براى خريد تجهيزات نظامى داد. امام خمينى با صدور اعلاميه اى به اين اقدامات مجلس حمله كرد و كمى بعد به تركيه تبعيد شد كه در سال ۱۹۶۵ از آنجا به عراق رفت.

طى سيزده سال بعد، شهر مقدس نجف خانه وى بود و در آنجا خود را به عنوان يك شخصيت مذهبى برجسته تثبيت كرد. انتقادهاى او از رژيم پهلوى مخفيانه در ايران انتشار مى‏يافت و پيامهايش براى مسلمانان جهان در مراسم حج در مكه پخش مى شد.

انتقادهاى او از سياستهاى دولت ايران، اساسى بود. اصلاحات ارضى فاجعه از آب در آمد، باغهاى ميوه، مراتع، چراگاهها و كشاورزى مكانيزه را از قانون اصلاحات ارضى معاف كرده بودند و به مالكان بزرگ فرصت داده شده بود املاك خود را به طور غيرقانونى به اقوام خويش انتقاد دهند يا با تبديل وضعيت آنها را در گروه زمينهاى معاف از تقسيم قرار دهند. فقط ۹ درصد كشاورزان ايران صاحب زمين شدند، و دولت‏حتى به همين عده هم براى افزايش توليد كمك نكرد.

گندم و ساير مواد غذايى از خارج وارد مى‏شد، اما به كشاورز ايرانى كمك نمى شد. سيل مهاجرت روستاييان بيكار و بى زمين به نسبت ۸ درصد در سال، در جستجوى كار به شهرها روان شد. استفاده از درآمدهاى نفت، ثروتى بى‏حساب به ثروتمندان داد و اين در شرايطى بود كه اكثريت عظيم مردم با فشار روزگار مى‏گذراندند و نارضايتيها افزايش يافت. در اين حال، پس از شكست اعراب در جنگ سال ۱۹۶۷ از اسرائيل و امريكا، آيت الله خمينى براى احتمال آغاز تلاش مشترك عليه اسرائيل با آيت الله باقر صدر به مشورت پرداخت.

۷۷-۱۹۷۰: با افزايش شديد قيمت نفت‏شاه اعلام كرد كه ايران به زودى يكى از پنج قدرت بزرگ جهان خواهد شد! او و واقعيت كمبود مواد غذايى، راه بنديهاى شديد و زيادى جمعيت در تهران را ناديده مى‏گرفت، جهان غرب دلارهاى نفتى شاه را به اسلحه تبديل مى كرد، به طورى كه ايران بيش از انگليس، تانكهاى “چيفتن” انگليسى داشت و امريكا هواپيماهاى جنگى خود را قبل از اين كه به خط توليد بيفتد يا كارساز بودن آنها تاييد شود، به شاه مى فروخت. فروشندگان تسليحات امريكا داراى موقعيت مهم در اقتصاد ايران بودند، سيمان و مصالح ساختمانى صرف ساختن پايگاههاى نظامى مى شد و براى ساختن خانه، مردم با كمبود مصالح روبرو بودند. نفت، بانكدارى و تسليحات ايران به شدت تحت كنترل امريكا بود، تاجگذارى در سال ۱۹۷۱ (۱۳۵۰) و مراسم پر خرج براى خيالپردازيهاى شاه در زمينه اثبات اين قضيه كه تاريخ شاهنشاهى ايران به ۲۵۰۰ سال پيش برمى گردد، شكاف عظيم بين فقير و غنى را در ايران علنى تر كرد. آيت الله خمينى از اين اقدامات به شدت انتقاد مى كرد.

سركوب هرگونه آزادى بيان، مطبوعات و حتى مخالفت‏بالقوه به تمركز مخالفان در خارج از كشور منجر شد. توزيع پيامهاى آيت الله خمينى به شكل نوار كاست، اين مخالفان را تشويق مى كرد. امام خمينى از علما در ايران خواست‏خفقان سياسى و برباد دادن منابع ايران را محكوم كنند. شاه وقتى در ۱۹۷۷ براى ديدار با كارتر به واشنگتن رفت‏با تظاهرات خصومت آميز عظيمى مواجه شد. در ايران زنان دانشجو مجددا شروع به استفاده از حجاب كردند و يك مخالفت مذهبى شروع به خودنمايى كرد. در اكتبر ۱۹۷۷ (۱۳۵۶) ماموران ساواك (آقا) مصطفى پسر امام خمينى را به شهادت رساندند.

سال ۱۹۷۸: در ژانويه به تحريك شاه، مقاله اى در روزنامه اطلاعات انتشار يافت كه در آن به شدت به آيت الله خمينى حمله شده بود.

روز بعد طلبه ها در قم يك اعتراض مسالمت آميز ترتيب دادند و اقدام به تحصن كردند، ماموران امنيتى با خشونت واكنش نشان دادند و عده اى را شهيد كردند. تظاهرات به سراسر كشور انتشار يافت. آيت الله خمينى از مردم خواست‏براى سرنگونى شاهنشاهى به سود يك دولت اسلامى مبارزه كنند.

در هر يك از مراسم چهلم شهدا، عده بيشترى به وسيله ماموران امنيتى شهيد مى شدند. مردم در تظاهرات خود در مقابل سربازان مسلح خواستار بازگشت آيت الله خمينى شدند.

سپتامبر: شاه به اين اميد كه نداشتن يك پايگاه موجب نابودى قدرت رهبرى امام خمينى خواهد شد از عراق خواست آيت الله را اخراج كند. آيت اللهخمينى گفت آماده است‏به كشورى برود كه تحت نفوذ شاه نباشد، اما هيچ دولتى پيشنهاد پذيرفتن و تضمين ادامه فعاليت وى را نداد.

اكتبر: امام خمينى وارد “نوفل لوشاتو” در نزديكى پاريس شد.

سپتامبر: در پايان ماه رمضان يك تظاهرات اعتراض آميز عظيم منجر به اعلام حكومت نظامى در ايران شد. صبح روز بعد وقتى مردم بى خبر از اعلام حكومت نظامى در ميدان ژاله اجتماع كردند، نيروهاى امنيتى به روى آنها شليك كردند و هزاران نفر را كشتند. يك ملت وحشتزده عليه شاه قيام كرد و اعتصابها، بازارها، مدارس، دانشگاهها، ادارات، كارخانه‏ها و حوزه‏هاى نفت را به تعطيل كشاند و اقوام و دوستان ثروتمند شاه، طى سه ماه با ۵/۱ ميليارد دلار به غرب گريختند.

آيت الله خمينى از پاريس پيامهاى خود را براى پخش به ايران مى فرستاد.

۱۰و۱۱ دسامبر (۹و۱۰ محرم) : تقريبا چهار ميليون نفر به خيابانها آمدند و خواستار تشكيل يك دولت اسلامى تحت رهبرى امام خمينى شدند. هزاران نفر از تظاهر كنندگان غير مسلح كشته شدند. بازداشت‏شدگان شكنجه مى‏شدند، و مجروحان را در تختهاى بيمارستانها قتل عام مى كردند. فشار تحمل ناپذير و بى پايان افكار عمومى، امريكا را وادار كرد تا شاه را تشويق به انتخاب يك نخست وزير (شاپور بختيار) براى خنثى كردن نفوذ امام خمينى كند.

۱۶ ژانويه ۱۹۷۹: شاه از ايران فرار كرد و به مصر رفت و يك دولت‏بى قدرت و مردمى بپاخاسته را در خيابانها رها كرد.

اول فوريه: امام خمينى با استقبالى بى سابقه به ايران آمد. امام دستور داد دولت موقت اسلامى تشكيل شود. پس از اين كه صدها نفر از اعضاى نيروى هوايى از امام حمايت كردند، يك پادگان نظامى تهران ناگهان مورد هجوم گارد شاهنشاهى قرار گرفت. انبوه مردم بى سلاح به تقاضاى كمك نيروى هوايى پاسخ دادند و گارديها را مجبور به بازگشت‏به سربازخانه‏هايشان كردند. با پذيرفتن رهبرى امام خمينى از طرف بيشتر نيروهاى امنيتى، كليه پاسگاههاى پليس، زندانها، پايگاههاى ارتش و ادارات دولتى به تصرف انقلابيان در آمد.

۱۱ فوريه: سرانجام رژيم شاه سقوط كرد.

۱۶ فوريه: چهار نفر از محافظان شاه سابق تيرباران شدند.

اول مارس: امام خمينى تشكيل دولت اسلامى را اعلام كرد.

اول آوريل: هويدا نخست وزير شاه اعدام شد.

۵ ژوئيه: صنايع بزرگ خصوصى ملى شد.

پيروزى انقلاب اسلامى

۹ ژوئيه: امام به استثناى جنايتكاران و شكنجه گران، ديگران را عفو كرد.

۲۳ اكتبر: شاه سابق در يك بيمارستان نيويورك بسترى شد.

۴ نوامبر: دانشجويان ايرانى در نيويورك عليه حضور شاه مخلوع در امريكا تظاهرات كردند.

سفارت امريكا در تهران، معروف به “لانه جاسوسى” به وسيله دانشجويان پيرو خط امام تصرف شد. آنها ۵۲ امريكايى را مدت ۴۴۴ روز در مقابل تحويل شاه و برگرداندن داراييهاى دزديده شده ايران، گروگان نگه داشتند.

۶ نوامبر: بازرگان از نخست وزيرى استعفا داد.

۲۳ نوامبر: وزارت خارجه و اقتصاد، كليه بدهيهاى خارجى ايران را “كان لم يكن” اعلم كرد.

۴ دسامبر: به دنبال رفراندم، قانون اساسى تصويب شد.

۱۵ دسامبر: شاه سابق پس از اين كه نتوانست‏به مكزيك برود، از امريكا عازم تبعيد در پاناما شد.

۴ ژانويه ۱۹۸۰: “كورت والدهايم” دبيركل سازمان ملل به دنبال عدم موافقت‏با تقاضايش براى ملاقات با گروگانهاى امريكايى، ماموريتش را در ايران ناتمام گذاشت.

۱۷ فوريه: دبيركل سازمان ملل تشكيل كميسيونى براى بررسى فعاليتهاى شاه سابق را تكميل كرد.

۱۰ مارس: يك سخنگوى خط امام گفت وقتى كميسيون سازمان ملل نتايج‏بررسيهاى خود را انتشار داد و نشان داد كه طرفدار ايران و درستكار است مى تواند به ايران برگردد و با گروگانها ملاقات كند.

مارس، مه: اولين انتخابات مجلس.

۲۳ مارس: شاه سابق درست ۲۴ ساعت قبل از اين كه قرار بود، ايران استرداد او را تقاضا كند، از پاناما به قاهره رفت.

۹ آوريل: روابط ديپلماتيك امريكا با ايران قطع شد.

۲۵ آوريل: حمله كوماندويى امريكا براى نجات گروگانها در يك طوفان شن كست‏خورد. امام خمينى گفت اين ماموريت اقدامى احمقانه بود.

۳۰ آوريل: مردان مسلح عرب، بيست ايرانى را در سفارت ايران در لندن گروگان گرفتند.

۵ مه: نيروهاى امنيتى انگليس به سفارت ايران در لندن حمله كردند و چهار نفر از پنج مرد مسلح را كشتند.

۱۱ مه: گور رضاخان پدر شاه سابق در نزديكى تهران ويران شد.

۲۷ ژوئيه: شاه سابق در قاهره مرد.

۱۱ اوت: محمد على رجايى نخست وزير شد.

۲۲ سپتامبر: عراق على رغم تعهد اعلام شده اش به منشور سازمان ملل و برخلاف عبارت اول ماده ۳۳ منشور فوق كه به حل مسالمت آميز اختلافات بين دولتها اشاره كرده است، به ايران حمله كرد.

۲۴ سپتامبر: عراق به آبادان و خرمشهر حمله كرد و پالايشگاه نفت آبادان را به آتش كشيد.

۲ نوامبر: مجلس چهار شرط پيشنهادى امام را براى آزادى گروگانهاى امريكايى تصويب كرد.

۲ ژانويه ۱۹۸۱: در آخرين روز رياست جمهورى كارتر گروگانهاى امريكايى آزاد شدند.

۱۰ ژوئن: امام خمينى بنى صدر را از فرماندهى كل قوا خلع يد كرد.

۲۰ ژوئن: استيضاح بنى صدر آغاز شد.

۲۱ ژوئن: بنى صدر از رياست جمهورى عزل شد.

۲۸ ژوئن: ۷۲ مقام برجسته كشور در انفجار دفتر حزب جمهورى اسلامى در تهران شهيد شدند.

۲۴ ژوئيه: محمدعلى رجايى به رياست جمهورى انتخاب شد.

۲۹ژوئيه: بنى صدر به فرانسه فرار كرد.

۳۰ اوت: انفجار بمب، محمدعلى رجايى و جواد باهنر نخست وزير او را به شهادت رساند.

۲۹ سپتامبر: چهار تن از فرماندهان نظامى ايران در سقوط هواپيما كشته شدند.

اكتبر: آيت الله على خامنه اى به رياست جمهورى انتخاب شد و ميرحسين موسوى را به نخست وزيرى منصوب كرد.

۲۸ مارس ۱۹۸۲: ايران در شديدترين نبردهاى جنگ به پيروزيهاى با ارزشى دست‏يافت.

۲۴ مه: نيروهاى انقلابى وارد خرمشهر شدند. بيشتر قسمتهاى ايران كه در مراحل اوليه جنگ به تصرف عراق در آمده بود، بازپس گرفته شد.

۱۴ ژوئيه: امام خمينى در پيامى از مردم عراق خواست قيام كنند و صدام را سرنگون نمايند. نيروهاى ايران به عراق حمله كردند و تا حدود پانزده كيلومترى بصره پيش رفتند.

اول اكتبر: با شروع سومين سال جنگ، ايران حمله عليه عراق را آغاز مى كند.

۲ اكتبر: در يك انفجار تروريستى در تهران ۶۰ نفر كشته و ۷۰۰ نفر مجروح شدند.

۱۱ ژوئن: عملياتى براى آزادى قسمتهاى ديگرى از خاك ايران آغاز و ۵۰ هزار سرباز عراق به اسارت در آمدند

۲۲ ژوئيه: حمله ايران نيروهاى عراق را از حاج عمران در كردستان بيرون كرد.

آوريل ۱۹۸۴: انتخابات مجلس دوم انجام شد. حجت‏الاسلام هاشمى رفسنجانى ۵/۱ ميليون راى آورد.

۱۲ ژوئن: “پرز دكوئيار” دبيركل سازمان ملل از عراق خواست‏حمله به مناطق مسكونى ايران را قطع كند.

۱۸ مارس ۱۹۸۵: نيروهاى ايران در حمله اى در شمال بصره از خطوط نيروهاى عراقى گذشته و جاده بغداد را به خطر انداختند.

۱۴ اوت: آيت الله على خامنه اى براى بار دوم به رياست جمهورى انتخاب شد.

۱۹ فوريه ۱۹۸۶: نيروهاى ايران در يك حمله يازده روزه شبه جزيره فاو را گرفتند. عراق در اين حمله از گاز خردل استفاده كرد.

۲ ژوئيه: ايران شهر مرزى مهران را پس گرفت.

۴ نوامبر: رسوايى ايران گيت، معامله امريكا براى تبادل اسلحه در برابر آزادى گروگانه برملا شد.

۱۸ ژانويه ۱۹۸۷: نيروهاى ايران به بصره رسيدند.

۱۷ ژوئيه: سفارت فرانسه در تهران تعطيل شد.

۲۰ ژوئيه: شوراى امنيت‏سازمان ملل با قطعنامه ۵۹۸ خواهان آتش بس فورى شد اما ايران كه خواهان معرف عراق به عنوان متجاوز بود، آن را نپذيرفت.

۳۱ ژوئيه: بيش از ۴۰۰ زاير كه ۲۷۵ نفرشان ايرانى بودند، در مراسم حج‏به شهادت رسيدند.

۲۹ سپتامبر: به دنبال رهگيرى هليكوپترهاى امريكايى در تنگه هرمز و بازرسى كشتى ايران اجر; ايران كشتيهاى خود را در تنگه هرمز افزايش داد.

۱۸ اكتبر: چهار ناوشكن امريكايى دو سكوى نفتى ساحلى ايران را با شليك هزار گلوله به آتش كشيدند و خسارات سنگينى به آنها وارد كردند.

۲۸ فوريه ۱۹۸۸: جنگ شهرها با شليك ۱۳۵ موشك به تهران تشديد شد.

۱۷مارس: بمباران شيميايى عراق بيش از پنج هزار نفر را در حلبچه كشت و متجاوز از هشت هزار نفر ديگر را به شدت مجروح كرد.

۱۸آوريل: امريكا چند كشتى ايران را در خليج فارس غرق كرد، هليكوپترهاى توپدار امريكا در حمله عراق به فاو به كمك عراقيها رفتند.

۲ ژوئن: هاشمى رفسنجانى رئيس مجلس، كفيل فرماندهى نيروهاى مسلح شد.

۳ ژوئيه: ناو امريكايى به هواپيماى ايرباس مسافربرى ايران حمله كرد و ۲۹۰ سرنشين آن را به شهادت رساند.

۱۸ ژوئيه: ايران با بى ميلى قطعنامه ۵۹۸ را پذيرفت. امام خمينى گفت‏براى او اين تصميم كشنده تر از سركشيدن زهر است.

۲۰ اوت: آتش بس در جبهه ها و مذاكره بين ايران و عراق شروع شد. موسوى نخست وزير گفت درهاى ايران به روى بازرگانى و نفوذ غرب بسته خواهد ماند.

۱۵ فوريه ۱۹۸۹: امام خمينى اعلام كرد “سلمان رشدى” به خاطر كفرگويى در كتاب ” آيه‏هاى شيطانى” خود، بايد كشته شود.

۷ مارس: روابط ديپلماتيك انگليس و ايران قطع شد.

۱۹ مارس: رفسنجانى نامزد رياست جمهورى شد.

۲۴ آوريل: اعضاى كميته اصلاح قانون اساسى انتخاب شدند.

۲۳ مه: امام خمينى به علت‏خونريزى داخلى تحت عمل جراحى قرار گرفت.

۳ ژوئن: امام خمينى درگذشت.

مسلم مديا – چاپ لندن