در بخش فارسی وبسایت خود طی مقالهای با عنوان «نظرپرسی درباره همهپرسی استقلال کردستان عراق» به نویسندگی محمد سهیمی از اعضای اپوزیسیون جمهوری اسلامی ایران به بررسی موضوع همه پرسی استقلال کردستان عراق پرداخته است.
در ادامه این یادداشت به نقل از وبسایت رادیو زمانه عینا منعکس میگردد:
اعلام استقلال کردستان عراق، آغاز جنگهای جدیدی در منطقه است
مسئله رفراندوم در کردستان عراق، و به دنبال آن اعلام احتمالی استقلال آن ناحیه، را باید از دو جنبه متفاوت مورد بررسی قرار داد. یک جنبه موضوع مربوط به مسائل داخلی کردستان عراق است. ظاهراً هدف از برگزاری رفراندوم سنجیدن افکار عمومی در آنجا برای میزان خواست مردم برای استقلال آن ناحیه و جدا شدن از عراق است.
آنهایی که از استقلال کردستان عراق حمایت میکنند، آن را در چهارچوب تشکیل یک نظام دمکراتیک در آن سرزمین به مردم عرضه میکنند. ولی آیا در حال حاضر که کردستان عراق تقریبا ناحیهای خودمختار است دارای ساختاری دمکراتیک میباشد؟ به هیچ وجه این چنین نیست.
از سال ۲۰۰۵ (۱۳۸۴) مسعود بارزانی “رئیس جمهور کردستان عراق” و همچنین رهبر دائمی حزب دموکرات کردستان بوده است. به نظر نمیرسد که ایشان قصد کناره گیری از قدرت را تا آیندهای قابل پیش بینی داشته باشند. در حقیقت دوره ریاست جمهوری ایشان ۴ سال پیش پایان یافت. پارلمان محلی کردستان هم دو سال است که جلسهای نداشته است. حتی اگر هم آقای بارزانی، که ۷۰ ساله هستند، اعلام کنند که از قدرت کناره گیری خواهند نمود، با احتمال بسیار بالا همان اتفاقی در کردستان عراق روی خواهد داد که در جمهوری آذربایجان اتفاق افتاد: یکی از سه پسر ایشان، احتمالا آقای مسرور بارزانی، به ریاست جمهوری کردستان “انتخاب” خواهد شد، همانطور که آقای الهام علی آف بعد از پدر خود حیدر علی آف، به ریاست جمهوری آذربایجان “انتخاب” شد.
بنا براین اصولا کردستان عراق دارای ساختار دمکراتیک نیست، و احتمال اینکه حتی اگر به کشوری مستقل تبدیل شود دارای نظامی دمکراتیک در آیندهای قابل پیش بینی خواهد بود بسیار کم است. یک نظام دمکراتیک یکشبه متولد نمیشود.
در عین حال، فساد در کردستان عراق بسیار عمیق است، و جنگ با داعش در طول سه سال گذشته فساد، “پارتی بازی” و “خویشاوند بازی” را در آنجا به مقدار زیادی بیشتر آشکار نموده است. بعد از آنکه نیروهای ارتش عراق در ماه جون ۲۰۱۴ از بخشهایی از ایالت کرکوک به دلیل حملات و پیروزیهای داعش عقب نشینی کردند، تمامی کوشش نیروهای کردستان حفاظت از مناطق نفت خیز بود، که بزرگترین مخازن نفتی عراق به شمار میروند، و ۸۰ درصد اقتصاد کردستان به آن وابسته است. میلیاردها دلار به خزانه کردستان عراق از فروش نفت سرازیر شده است، ولی رکود عمیق اقتصادی و قرض بسیار بالای دولت محلی کردستان که قادر نیست حقوق سه چهارم کارمندان را بپردازد، به خوبی عمق فساد را در آنجا به نمایش گذاردهاند.
اختلافات با “اتحاد میهنی کردستان” نیز مانند همیشه وجود دارند، و در حقیقت این سرزمین تیول دو خانواده بارزانی و طالبانی است.
بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران، حتی در میان مردم کرد، معتقدند که اصولا هدف بارزانی از برگزاری رفراندوم منحرف نمودن افکار عمومی از فساد، اقتصاد ورشکسته کردستان، و مسائل مربوط دیگر، و همچنین باقی ماندن در قدرت است. بنا بر این رفراندوم، مسائل داخلی کردستان را حل نخواهند نمود، و حتی پیچیدهتر نیز خواهند نمود، و به مردم کردستان عراق نیز نظامی دمکراتیک نخواهد داد.
جنبه دوم رفراندم بین المللی است. کردستان عراق به دریای آزاد راه ندارد، و در محاصره عراق، ایران، ترکیه، و سوریه میباشد. تا جایی که من اطلاع دارم، کردهای سوریه مایل نیستند که با کردستان عراق اتحاد داشته باشند. به دلایل روشن، ایران، ترکیه، و دولت مرکزی عراق با رفراندوم و استقلال احتمالی کردستان عراق مخالفند، و اتحادیه اروپا و حتی آمریکا، دستکم به طور رسمی و زبانی، نیز مخالفت خود با استقلال کردستان عراق اعلام نمودهاند. تنها کشورهایی که از استقلال کردستان عراق حمایت میکنند اسرائیل و عربستان سعودی هستند که با کردستان عراق مرز مشترکی ندارند. اسرائیل در طول تاریخ خود از ۱۹۴۸ همیشه امنیت خودرا در تجزیه خاورمیانه به کشورهای کوچک و ضعیف تعریف نموده است، کشورهایی که بر سر منابع آن ناحیه، بخصوص نفت و آب، با یکدیگر درگیری داشته باشند و با اسرائیل کاری نداشته باشند.
دیگر بر هیچکس نیز پوشیده نیست که اسرائیل در کردستان عراق حضوری چشمگیر دارد و نیروهای امنیتی و اطلاعاتی آن با کردستان عراق همکاری نزدیک دارند. اسرائیل از کردستان عراق به عنوان “ایستگاهی” برای زیر نظر داشتن ایران استفاده میکند. عربستان از بعد از هجوم آمریکا به عراق و به قدرت رسیدن دولتی شیعی در بغداد در سال ۲۰۰۴، و به خاطر وحشت خود از “هلال شیعه” و جمهوری اسلامی، به دنبال تجزیه سوریه و عراق بوده است، و سفر بارزانی به عربستان و روابط “گرم” آن کشور با کردستان عراق به خوبی نیت عربستان را نشان میدهند.
اگر کردستان عراق اعلام استقلال کند، و دولت مرکزی عراق به همراه ترکیه و ایران به مخالفت خود ادامه دهند، که خواهند داد، این سه کشور قادر خواهند بود اقتصاد کشور را به راحتی فلج کنند.
در پایان این مقاله آمده است: بنا بر این رفراندم کردستان نه تنها به حل مسائل عظیم و پیچیده خاورمیانه کمکی نخواهد نمود، بلکه به گمان من اگر کردستان عراق اعلام استقلال کند، جنگهای جدیدی را نیز به دنبال خواهد داشت.
گفتنی است آنچه در این مقاله نسبت به خطرات استقلال کردستان عراق بیان شده است امری است که مورد توجه صاحب نظران و کارشناسان بسیاری قرار گرفته است.
به نقل از عصر ایران حیدر العبادی نخست وزیر عراق نیز با توجه به این تهدیدها چندی پیش بیان داشت: اجرای همهپرسی برای استقلال کردستان در حال حاضر به نفع کُردها نیست. العبادی افزود که اجرای همهپرسی در شرایط کنونی که کشور درگیر جنگ با داعش است، منطقه در شرایط پیچیده به سر میبرد و کشورهای منطقه استقلال کردها را تهدیدی برای خود میدانند، بیفایده است و موجب ایجاد درگیری میان اقلیم کردستان و سایر مناطق عراق میشود.
این مسئله به حدی جدی بوده است که حشمتالله فلاحتپیشه نماینده کرد مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در نامهای خطاب به مسعود بارزانی درباره برگزاری همهپرسی استقلال کردستان به وی هشدار داد.
به نقل از ایسنا در این نامه آمده است: از آنجا که هنوزعراق از توطئه داعش خلاص نشده است، طرح هرگونه داعیه استقلالجویانه در این شرایط بحرانی تنها به بیثباتی و جنگ داخلی منجر میشود؛ آقای بارزانی بوی خون به مشامم میرسد.
هم چنین به نقل از خانه ملت «محمد مهدی برومندی» نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز نسبت به تبعات استقلال کردستان عراق هشدار داد. وی اظهار کرد: پس از شکست هایی که داعش متحمل شده باید تمامیت ارضی عراق حفظ شود اما مشاهده می کنیم که مسعود بارزانی به شکلی نابخردانه رفتار می کند. وی هشدار داد: معضل بزرگ طراحان همه پرسی اقلیم این است که وفاق سیاسی در بین طیف های کرد در مورد همه پرسی وجود ندارد و در صورت موفقیت این برنامه شاهد جنگ قدرت بین آنها خواهیم بود.
نکته نهایی در این مورد واکاوی علت پافشاری مسعود بارزانی در مورد همهپرسی در کردستان عراق است. با توجه به شکست گروههای تروریستی مخصوصا داعش و سیر صعودی بازگشت آرامش به منطقه، هم چنین روابط گرم منطقه کردستان عراق با آمریکا و اسرائیل، بعید به نظر نمیرسد که این مسئله با طراحی پشت پرده و پافشاری کشورهای غربی و مخصوصا اسرائیل و در راستای گسترش بیشتر ناامنی در منطقه کلید خورده باشد.